Tổng hợp toàn bộ 36+ thuật ngữ và luật chơi bóng chày cơ bản

Bóng chày là môn thể thao rất nổi tiếng ở Mỹ và một số nước Châu Âu và Châu Á. Tuy du nhập vào Việt Nam nhưng môn thể thao này khá kén người chơi. Luật bóng chày hay cách chơi bóng chày như thế nào, nhiều bạn còn thắc mắc. Để giải đáp thông tin này, WheyShop sẽ cùng các bạn tìm hiểu kỹ hơn về bộ môn thể thao bóng chày qua chia sẻ bài viết dưới đây nhé! 

⇒ Mời bạn tham khảo Whey Protein tăng cơ giảm mỡ đang khuyến mãi tại: https://wheyshop.vn/category/whey-protein-html

1. Bóng chày là gì? Lịch sử bộ môn bóng chày

Bóng chày được gọi là Baseball trong tiếng Anh. Nguồn gốc của môn thể thao này vẫn còn nhiều tranh luận, nhưng người ta thường cho rằng môn thể thao này được hình thành và phát triển mạnh nhất ở Hoa Kỳ vào đầu những năm 1800.

Hầu hết người Mỹ thích bóng chày, bóng rổ, bóng bầu dục hơn bóng đá. Theo phân tích, môn thể thao này tổng hợp nhiều yếu tố như: độ phức tạp, thể lực, khả năng sàng lọc và chiến thuật. Sau sự phát triển mạnh mẽ của môn bóng chày ở Mỹ, sức ảnh hưởng của bóng chày đã lan rộng ra các quốc gia khác trên thế giới như Canada, Mexico, Nhật Bản, Đài Loan… 

Ở Việt Nam hiện nay, giới trẻ rất quan tâm đến bộ môn này, họ muốn biết luật chơi bóng chày, muốn biết cách chơi bóng chày. Để hiểu rõ hơn về luật chơi bóng chày, chúng ta sẽ xem xét các thuật ngữ bóng chày thường được sử dụng khi thi đấu.

⇒ Xem thêm: Điểm danh 11 cầu thủ trong đội hình xuất sắc nhất mọi thời đại

2. Các thuật ngữ phổ biến trong bóng chày

2.1. Các vị trí thi đấu trong môn bóng chày

Một trận đấu bóng chày diễn ra có 9 người tham gia thi đấu. Đó chính là 9 vị trí trong bóng chày theo luật bóng chày cơ bản:

• Pitcher: Người ném bóng cho người bắt bóng (Catcher).
• Catcher: Người bắt bóng ném (Pitcher và Catcher phòng thủ trong cùng 1 đội).
• First Baseman: Cầu thủ canh gôn số 1, chịu trách nhiệm bắt tất cả các quả bóng ném tới từ đồng đội.
• Second Baseman: Người chơi bảo vệ gôn số 2 và bắt bóng từ Outfielder.
• Third Baseman: Vị trí cầu thủ canh gôn số 3 nhiệm vụ bắt bóng trước khi người đánh bóng của đối phương chạm bóng và bóng chạm đất.
• ShortStop: Là 1 Center giỏi phòng thủ.
• Left Fielder: Cầu thủ phòng ngự có vị trí ngoài sân ở bên trái.
• Center Fielder: Cầu thủ phòng ngự vị trí giữa sân, phòng thủ ở giữa.
• Righ Fielder: Chơi phòng thủ bên phải sân.

⇒ Xem thêm: Biệt danh của các câu lạc bộ, đội tuyển bóng đá nổi tiếng trên thế giới

2.2. Các thuật ngữ về luật thi đấu trong bóng chày

• Strike out: Batter vung chày nhưng không đập trúng bóng (cho dù bóng lỗi hay không) hoặc đập trúng nhưng bóng ra ngoài biên. Mỗi lần như vậy là 1 strike. Sau 3 lần strike sẽ bị loại (out).
• Fly out: Batter đập trúng bóng nhưng bóng bị cầu thủ của đội phòng ngự bắt khi chưa kịp chạm đất. Theo luật chơi bóng chày, batter bị loại.
• Ground out: Batter đập trúng bóng và bắt đầu chạy về gôn, bóng chạm đất nhưng cầu thủ của đội phòng ngự bắt được bóng và ném về gôn trước khi Batter kịp tới nơi. Trong quy luật của bóng chày, trường hợp này sẽ bị loại
• Tag out: Batter đập trúng bóng và chạy về gôn, nhưng bị cầu thủ của đội phòng ngự đang giữ bóng chạm vào người. Luật chơi bóng chày mỹ gọi là tag out.
• Double play: loại cùng lúc 2 người
• Tripple play: loại cùng lúc 3 người
• Foul: Batter đập bóng ra ngoài biên (vạch foul 2 bên sân bóng). Trong luật thi đấu môn bóng chày gọi đây là Foul.
• Ball: Theo luật chơi bóng chày, khi Pitcher ném bóng lỗi, bóng nằm ngoài vùng strike và batter không đập, cứ 4 quả bóng được tính là 1 walk
• Dead ball: Pitcher ném bóng trúng người batter. Batter được walk trong luật chơi bóng chày cơ bản.
• Walk: Batter được đi bộ lên chiếm gôn 1 sau 4 lần Pitcher ném bóng lỗi hoặc bị ném bóng trúng vào người theo luật thi đấu môn bóng chày.
• Bunt: Batter giơ ngang chày ra trước vị trí bắt bóng của catcher để đón bóng.
• Squeeze: Bunt khi có Runner ở gôn 3 chính là Squeeze trong luật chơi bóng chày.
• Safe: đội tấn công an toàn chiếm được gôn.
• Out: cầu thủ chạy lên chiếm gôn (hoặc cầu thủ đánh bóng) của đội tấn công bị loại, hoặc batter nhầm thứ tự đập bóng, hoặc batter đánh được Home run nhưng khi chạy về quên đạp lên gôn.
• Home run: battter đánh bóng ra ngoài sân, trong vùng giữa hai vạch foul, chạy 1 vòng quanh 3 gôn và về đến gôn 1 (home).
• Steal: (cướp gôn) cầu thủ bên tấn công đứng ở các gôn đã chiếm được bắt đầu chạy khi pitcher vừa ném bóng để tranh thủ cơ hội chiếm gôn tiếp theo.
• No hit, no run: Pitcher không mắc lỗi xử lý bóng nào trong trận.
• Perfect game: trận thắng tuyệt đối, sau 9 hiệp đội thua không có cầu thủ nào lên chiếm được gôn.
• Called game: một 1 thua trước khi đấu hết 9 hiệp (thường là ở hiệp 5 hoặc hiệp 7, do quá cách biệt về tỷ số). Quy định về called game khác nhau tuỳ theo hình thức giải đấu (giải chuyên nghiệp hay không chuyên, vòng loại hay vòng bán kết,…)

⇒ Xem thêm: Điểm danh 12 huấn luyện viên đội tuyển Việt Nam qua từng thời kỳ

2.3. 18+ Cách ném bóng chày

Bên cạnh các thuật ngữ phổ biến trong luật thi đấu môn bóng chày, để chơi bóng chày giỏi, bạn không thể không biết đến 18+ Cách ném bóng chày dưới đây:

• Fast ball: bóng thẳng, tốc độ cao.
• Off speed: chậm hơn fastball, có thể được ném với nhiều quỹ đạo.
• Breaking ball: 1 loại off speed, bóng thay đổi quỹ đạo khi bay
• Curve ball: breaking ball, bóng xoáy (cong), vòng về bên trái hoặc phải, độ xoáy lớn.
• 12-6 curveball: là 1 loại curveball, bóng xoáy xuống theo đường thẳng.
• Slider: breaking ball, 1 dạng bóng cong nhưng độ xoáy ít và để tăng tốc độ (chỉ hơi cong).
• Slurve: là 1 loại breaking ball kết hợp giữa slider và curveball
• Screwball: là 1 loại breaking ball, quỹ đạo bay ngược với curveball và slider.
• Fork ball: breaking ball, 1 loại đường bóng nhẹ và chậm, kèm độ lắc, dùng để lừa các batter.
• Change up: 1 loại off speed, đường bóng giống fastball nhưng tốc độ chậm hơn và không thay đổi quỹ đạo.
• Circle change up: là 1 loại change up nhưng bóng thay đổi quỹ đạo khi bay.
• 4-seam fastball: bóng thẳng, tốc độ cao nhất trong tất cả các cú ném.
• 2-seam fastball: là 1 loại fastball nhưng có độ cắt từ trái sang phải.
• Sinker: 2-seam fastball cộng thêm quỹ đạo đi xuống.
• Cutter: fastball có độ cắt từ phải sang trái.
• Splitter (split-finger fastball): bóng đột ngột hạ xuống khi tới gần batter.
• Knuckleball: bóng chậm, không có độ xoáy nên đường bóng rất khó phán đoán, ngay cả pitcher cũng không thể biết được quỹ đạo của bóng.
• Eephus: bóng chậm (rất chậm), đi theo đường cầu vồng.

Trên đây là cách chơi bóng chày cơ bản được sử dụng khi mới bắt đầu chơi bóng chày, khi thi đấu tại Việt Nam họ cũng sử dụng những thuật ngữ trong luật chơi bóng chày Mỹ này thay vì Việt hóa.

⇒ Xem thêm: Tổng hợp: Các loại võ thuật phổ biến đang có tại Việt Nam

3. Quy định luật chơi và dụng cụ chơi bóng chày 

Bây giờ chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu luật chơi bóng chày quy định số người chơi mới nhất được áp dụng khi 2 đội bóng chày bất kỳ thi đấu với nhau.

3.1. Bóng chày có bao nhiêu người?

Trong luật chơi bóng chày, 1 trận đấu bao gồm 2 đội, mỗi đội gồm 9 người. Vị trí của đội phòng thủ trên sân, bao gồm:

• Cầu thủ ném bóng
• Cầu thủ bắt bóng
• Cầu thủ giữ gôn thứ nhất
• Cầu thủ giữ gôn thứ 2
• Cầu thủ giữ gôn thứ 3
• Cầu thủ ở shortstop (shortstop nằm giữa gôn 2 và gôn 3)
• 3 cầu thủ ở phía xa (cánh phải, trung tâm và cánh trái).

Trò chơi kéo dài 9 hiệp, và mỗi đội có 1 quyền tấn công (đánh bóng) trong 1 hiệp. Nếu hàng thủ vẫn dẫn trước ở cuối hiệp 9, họ sẽ không phải thi đấu nữa. Nếu 9 hiệp hòa nhau, 2 bên sẽ bước vào hiệp phụ để phân định thắng thua.

Sau khi thứ tự đánh bóng và tư cách thành viên được quyết định, chúng không thể thay đổi được. Các đội có thể thay đổi người chơi, nhưng họ phải đánh theo thứ tự đã thay đổi.

3.2. Trong bóng chày đội nào được chơi trước?

Một trận bóng chày sẽ được chơi bởi 2 đội. Mỗi đội sẽ có 9 người chơi và trò chơi sẽ diễn ra trong 9 hiệp trừ khi có một trò chơi Perfect game. Kết thúc trò chơi, đội nào giành chức vô địch được xác định dựa trên số điểm giành được. Theo quy luật của bóng chày, đội khách tấn công trước và đội chủ nhà phòng thủ trước.

⇒ Xem thêm: Giải bóng đá Cúp C1 Châu Á và top 7+ đội bóng vô địch AFC Champions League

3.3. Kích thước sân bóng chày tiêu chuẩn

Các sân bóng chày có kích thước khác nhau, nhưng chúng ta sẽ xem xét các kích thước tiêu chuẩn thường được sử dụng trong môn bóng chày nam và nữ trong Giải bóng chày Mỹ.

Kích thước của sân bóng chày phức tạp hơn, nhưng chúng ta có thể chú ý đến các kích thước tiêu chuẩn được quy định trong luật chơi của bóng chày như sau:

• Sân (Case): có 4 góc được bố trí đều nhau tạo thành hình vuông có cạnh dài 90 feet = 27.4m đối với nam và 60 feet = 18.2m đối với nữ.
• Phần bao quanh của toàn bộ khu đất có dạng hình chân vịt, 99m hai bên (đường giới hạn), bán kính cung nối 2 đầu đường giới hạn khoảng 122m.
• Đối với kích thước nhỏ bên trong, bạn có thể tính tốc độ ở 1 foot = 0.3048m.

3.4. Dụng cụ môn bóng chày theo luật chơi bóng chày 

Sau đây là đặc điểm của những dụng cụ chính được sử dụng trong môn thể thao bóng chày. Theo luật chơi bóng chày:

• Gậy đánh bóng chày:

Gậy đánh bóng chày tiếng Anh là Baseball Bat. Gậy bóng chày thường được làm bằng gỗ hoặc hợp kim. Chiều dài của gậy từ 0.7m đến 1m, trọng lượng không quá 1kg, thon dần về phía đầu gậy, đường kính trung bình 5cm. Phần tay cầm có các chi tiết tăng độ ma sát khi cầm.

• Quả bóng chày:

Bóng chày tiếng Anh là Baseball Vector. Theo luật chơi bóng chày, bên trong quả bóng được làm bằng chất liệu cao su, được bọc da hoặc cao su, lớp ngoài sử dụng chỉ khâu chắc chắn, lớp ngoài thường có màu trắng. Trọng lượng của 1 quả bóng chày khoảng 0.15kg và đường kính của quả bóng khoảng 6.8cm.

• Găng tay bóng chày:

Găng tay bóng chày tiếng anh là Baseball Gloves. Găng tay bóng chày bắt bóng trong môn bóng chày được sử dụng ở các vị trí như người bắt bóng, người ném bóng. Thông thường, sự kết hợp giữa PVC và da mang lại độ bám tốt mà không ảnh hưởng đến cảm giác.

⇒ Xem thêm: Hat trick là gì? Khám phá ý nghĩa của Hat trick trong bóng đá

4. Hướng dẫn cách chơi bóng chày cơ bản

4.1. Luật chơi bóng chày đội phòng thủ

Pitcher (người ném bóng) lên gò đất ở giữa. Người ném bóng sẽ ném lại chiếc nhẫn cho Catcher (người bắt bóng) thủ tại gôn nhà. Đồng thời, những người chơi khác sẽ được phân công vào các vị trí khác, chẳng hạn gôn 1, gôn 2, gôn 3, short stop (vị trí ở giữa các gôn), center field (giữa sân phía xa), right field (bên cánh phải phía xa), left field (bên cánh trái phía xa ).

Có nhiều cách để phòng thủ. Tuy nhiên dưới đây là 5 cách đơn giản nhất theo luật thi đấu môn bóng chày:

• Strike-out: khi đang còn ở nhà, các cầu thủ đánh banh không thể kiếm được quyền để chạy tới căn cứ. Strike-out xảy ra khi người ném banh cản trở thành công nỗ lực đánh banh của người tấn công.
• Ground out: khi người đánh bóng xuống đất, mà các cầu thủ phòng thủ có thể lấy được bóng, và ném về phía các cầu thủ phòng thủ khác đang đứng ở căn cứ đầu tiên trước khi runner chạy kịp đến cơ sở đó.
• Force out: xảy ra khi runner bắt buộc phải chạy về căn cứ (theo quy định) nhưng không đến kịp trước khi banh đến được tay các cầu thủ phòng ngự đứng tại căn cứ đó. Loại “ground out” là một trong nhiều kiểu của loại “force outs.”
• Fly out: xảy ra khi người đánh banh thành công trái banh lên không trung, nhưng các cầu thủ phòng ngự có thể bắt được trước khi nó rơi xuống đất, thì  bị loại.
• Tag out: trong khi đang còn ở giữa 2 căn cứ, runner  bị loại nếu các cầu thủ phòng ngự, đang cầm bóng, chạm được vào người của runner.

⇒ Xem thêm: Danh sách top 12+ hậu vệ cánh trái hay nhất thế giới bóng đá hiện nay

4.3. Luật chơi bóng chày đội tấn công 

Theo luật chơi bóng chày, lần lượt các Batter (người đánh bóng) lên đánh, mỗi Batter bị Out (bị loại) sau 3 Strike out (đập ko trúng bóng) hay đập trúng bóng nhưng:

• Bị cầu thủ của đội bạn bắt bóng trên không khi bóng chưa chạm đất. Khi đó batter bị loại ngay.
• Trong lúc chạy về gôn thì bị cầu thủ phòng ngự ở gôn đó có bóng, chạm vào người (hay chiếm được gôn trước khi Batter kịp chạy về đó).
• Batter cũng  được Walk (đi bộ về gôn 1)
• 4 Bóng Balls (ném bóng lỗi) Pitcher ném bóng bay ra ngoài khu vực strike, ném bóng cao, ném bóng thấp hay ném bóng sát người Batter.
• Dead-ball (bóng chết) Pitcher ném bóng trúng người Batter.

Batter trong trường hợp đập trúng bóng, chạy về gôn được là Runner (người chạy gôn). Nhiệm vụ của Runner trong lúc chờ bóng bị đập trúng, Batter tiếp theo chạy về các gôn kế tiếp nhằm ghi điểm. Tuy nhiên trong lúc chờ bóng các Runner có thể sử dụng chiến thuật Steath (cướp gôn) còn là chạy trước khi bóng bị đập để tiết kiệm thời gian.

Chiến thuật trên thường được sử dụng trường hợp: các Batter sử dụng chiêu Bunt (hướng chày ra trước găng tay của Catcher để chạm bóng). Tuy nhiên cách này trường hợp: sơ hở bị Double Play (cả 2  Runner cùng bị loại một lúc) hay Triple Play (cả 3 cùng bị loại).

Sau khi có 3 Batter bị Out (bị loại) thì 2 đội đổi phe. Đội tấn công trở thành đội phòng thủ, và đội phòng thủ tấn công lại. Sau khi 2 bên thay phiên nhau phòng thủ, thế công kết thúc 1 inning.

⇒ Xem thêm: Kỹ thuật đá cầu cơ bản dành cho người mới bắt đầu

5. Cách phân định thắng bại trong 1 trận đấu bóng chày

5.1. Cách tính điểm trong luật chơi bóng chày

Khi bắt đầu trận đấu, đội nhà phòng thủ trước, đội khách cố gắng tấn công và ghi bàn (run). Theo luật bóng chày chính thức, trận đấu sẽ được tính điểm bằng số lượt chạy (số cầu thủ ghi bàn hoặc sút trúng khung thành đội nhà). Kết thúc 9 hiệp đội nào được nhiều điểm nhất sẽ thắng cuộc. 

Về luật chơi bóng chày cơ bản, cách tính điểm như sau:

• Cách chơi bóng chày là đánh bóng và chạy về các base (gôn). Một sân bóng chày có 4 gôn được xếp ở 4 góc của sân tạo. Cầu thủ sẽ chạy lần lượt từ gôn 1->2->3, quay lại gôn 4 là gôn của người bắt bóng. Mỗi người hoàn thành 1 vòng như vậy sẽ được tính là 1 điểm.
• Từ vị trí bảng chủ, đội đánh bóng sẽ tranh quyền chạy, chạy đến ô tiếp theo và chạm vào góc, sau đó quay trở lại ô ban đầu. Khi quá trình này hoàn tất, số lần chạy sẽ được tính cho đội tấn công.

Để giành chiến thắng trong 1 trận đấu bóng chày, mỗi đội phải ghi được càng nhiều điểm càng tốt trong mỗi hiệp đấu. Đội nào nhiều điểm nhất sau 9 hiệp sẽ thắng. Tuy nhiên, nếu cách biệt điểm giữa 2 đội quá lớn, trận đấu có thể kết thúc sớm. Trong trường hợp hòa, 2 đội sẽ thi đấu hiệp phụ cho đến khi phân định thắng thua.

Nếu sự chênh lệch trình độ giữa 2 đội bóng chày quá lớn, ván đấu sẽ kết thúc sớm, luật chơi đó gọi là Mercy Rule (luật khoan dung-nhượng bộ).

5.2. Những điểm quan trọng cần lưu ý trong luật bóng chày 

Như bạn có thể thấy, bóng chày là 1 môn thể thao thú vị và không khó như bạn nghĩ. Chỉ cần hiểu luật chơi bóng chày và học các quy tắc bóng chày đơn giản là bạn có thể chơi trò chơi này với bạn bè. Tuy nhiên, đây bộ môn tiêu hao rất nhất sức lực, bởi vậy bạn nên sử dụng bữa ăn nhẹ như Meal Replacement và Bánh Protein nhé!

⇒ Xem thêm: Luật chơi bóng bầu dục Mỹ và Top 10+ đội bóng xuất sắc nhất lịch sử

Như vậy chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu những luật chơi bóng chày cơ bản, kích thước sân, dụng cụ thi đấu cũng như các thuật ngữ của bộ môn này. Hi vọng rằng bài viết của WheyShop đã cung cấp cho các bạn một kiến thức nền tảng để giúp các bạn tìm hiểu về môn thể thao đầy thú vị và thử thách này.