Lutein và Zeaxanthin : Lợi ích, cách sử dụng và tác dụng phụ

Chế độ dinh dưỡng khoa học và hợp lý là yếu tố rất quan trọng để giữ cho đôi mắt của bạn khỏe mạnh và hoạt động tốt trong suốt cuộc đời. Để mắt luôn sáng, khỏe thì ngoài Vitamin A thì Lutein và Zeaxanthin là những dưỡng chất quan trọng nhất duy trì điều đó .Vậy bạn đã biết gì về Lutein và zeaxanthin và chúng có những lợi ích nào với mắt của bạn? Để giúp nhiều bạn đọc hiểu được rõ hơn về lợi ích của Lutein và Zeaxanthin. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết dưới đây của WheyShop nhé!

⇒ Xem thêm danh mục các sản phẩm Whey Protein tăng cơ giảm mỡ đang khuyến mãi, giảm giá

1. Giới thiệu Lutein và Zeaxanthin

Lutein và zeaxanthin là 2 loại carotenoids (kuh-RAH-teh-noids), có màu từ vàng đến đỏ được tìm thấy rộng rãi trong rau và các loại thực vật khác. Mặc dù lutein được coi là sắc tố màu vàng, nhưng ở nồng độ cao, nó có màu đỏ cam. 

Lutein và Zeaxanthin dường như có chức năng chống oxy hóa quan trọng trong cơ thể. Cùng với các chất chống oxy hóa tự nhiên khác, bao gồm vitamin C, beta-carotene và vitamin E, những sắc tố quan trọng này bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do. Các gốc tự do chính là các phân tử không ổn định có thể phá hủy tế bào và đóng vai trò trong nhiều bệnh.Ngoài các lợi ích quan trọng về mắt và thị lực, lutein có thể giúp bảo vệ chống xơ vữa động mạch (sự  tích tụ các chất béo trong động mạch), nguyên nhân chính gây ra nhồi máu cơ tim.

Trong tự nhiên, lutein và zeaxanthin dường như hấp thụ năng lượng ánh sáng dư thừa để ngăn chặn thiệt hại cho thực vật khỏi việc quá nhiều ánh sáng mặt trời, đặc biệt là từ các tia sáng năng lượng cao gọi là ánh sáng xanh. Rau bina nấu chín là một trong những nguồn thực phẩm tự nhiên tốt nhất của lutein và zeaxanthin. Ngoài việc được tìm thấy trong nhiều cây lá xanh và trái cây và rau quả đầy màu sắc, lutein và zeaxanthin được tìm thấy ở nồng độ cao trong hoàng điểm của mắt người, làm cho hoàng điểm có màu vàng. Trên thực tế, hoàng điểm hay macula còn được gọi là “macula lutea” (từ macula Latin, có nghĩa là “đốm” và lutea, có nghĩa là “màu vàng”).

⇒ Mời bạn tham khảo: Tìm hiểu Magnesium là gì? Tác dụng của Magnesium đối với sức khỏe

2. Lợi ích của Lutein và Zeaxanthin với sức khỏe

2.1. Lutein và Zeaxanthin giảm nguy cơ mắc bệnh võng mạc tiểu đường

Các nhà nghiên cứu tại Viện mắt Kresge ở Detroit đã nghiên cứu tác dụng của các chất bổ sung có chứa carotene đối với viêm và stress oxy hóa võng mạc cũng như sự phát triển của bệnh võng mạc tiểu đường. Lutein và zeaxanthin là 2 thành phần chính cấu tạo nên điểm vàng của mắt. Cấu tạo hoàn chỉnh này giúp mắt nhìn rõ được mọi vật. Khi đó mắt không phải điều tiết nhiều, tránh nhức mỏi mắt, giảm nguy cơ mắc bệnh. Chúng còn được gọi là carotenoid võng mạc.

Nghiên cứu được công bố trong tạp chí Nutrition và Metabolism chỉ ra các chất dinh dưỡng có chứa lutein và zeaxanthin giúp tăng mật độ quang phổ sắc tố của điểm vàng trong mắt của đa số nghiệm thể tham gia nghiên cứu. Lutein và zeaxanthin bảo vệ mắt khỏi sự tiến triển thoái hóa điểm vàng. Hai loại dưỡng chất này được tìm thấy nhiều nhất ở các loại rau lá xanh đậm và hoa quả màu vàng, đỏ. Trong đó, rau cải xoăn, rau bina và súp lơ chứa nhiều lutein còn zeaxanthin có nhiều ở cam, ngô, ớt chuông đỏ…Cùng với các chất chống oxy hóa tự nhiên như vitamin C, beta carotene, vitamin E, 2 chất này bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do phá hủy tế bào.

Trong mắt, điểm vàng đóng vai trò rất quan trọng trong việc thu nhận và làm rõ nét hình ảnh, đảm nhận tới 90% thị lực. Điểm vàng có chức năng nhìn màu và nhìn cụ thể, chi tiết các phần trung tâm của ảnh. Lutein và zeaxanthin giữ vai trò tạo nên màu vàng của điểm vàng võng mạc, đây chính là nơi thu nhận về các tín hiệu ánh sáng từ đó giúp chúng ta nhìn thấy được sự vật. Tại môi trường tiếp xúc nhiều với thiết bị điện tử, lutein và zeaxanthin có chức năng ngăn chặn sự xâm nhập của ánh sáng xanh có hại cho mắt, gây tổn thương võng mạc và giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng – căn bệnh gặp nhiều nhất ở người già (>65 tuổi).

2.2. Là chất chống oxy hóa quan trọng

Chất chống oxy hóa là thuật ngữ đề cập đến những hoạt chất đóng vai trò quan trọng trong công cuộc bảo vệ tế bào khỏi những thương tổn do gốc tự do gây ra. Thông thường, sự hiện diện của các gốc tự do bắt nguồn từ:

• Tiếp xúc với hóa chất thường xuyên
• Thói quen hút thuốc lá
• Môi trường sinh sống ô nhiễm
• Các tia phóng xạ
• Sản phẩm phụ từ quá trình trao đổi chất trong cơ thể

Lutein và zeaxanthin là những chất chống oxy hóa mạnh bảo vệ cơ thể bạn chống lại các phân tử không ổn định được gọi là gốc tự do. Tình trạng tích tụ quá nhiều gốc tự do trong cơ thể gây ra tình trạng oxidative stress làm hỏng các tế bào, góp phần gây lão hóa và dẫn đến sự phát triển của các bệnh như bệnh tim, ung thư, tiểu đường loại 2 và bệnh Alzheimer.

Lutein và zeaxanthin bảo vệ protein, chất béo và DNA của cơ thể khỏi các tác nhân gây hại và thậm chí có thể giúp tái tạo glutathione – một chất chống oxy hóa quan trọng khác.

Ngoài ra, các đặc tính chống oxy hóa của chúng có khả năng làm giảm tác dụng của cholesterol xấu LDL, giảm sự tích tụ mảng bám trong động mạch và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. 2 loại carotenoid này cũng có tác dụng bảo vệ mắt bạn khỏi tổn thương gốc tự do.

Các carotenoit này dường như có hiệu quả chống oxy hóa tốt hơn khi phối hợp cùng với nhau.

2.3. Bảo vệ sức khỏe làn da

Chỉ trong những năm gần đây, các tác dụng có lợi của lutein và zeaxanthin trên da mới được phát hiện. Đặc tính chống oxy hóa cho phép chúng bảo vệ làn da của bạn khỏi các tia cực tím (UV) gây hại.

Một nghiên cứu trên động vật kéo dài hai tuần cho thấy, những con chuột nhận chế độ ăn giàu 0.4% lutein và zeaxanthin ít viêm da do UVB hơn so với nhóm chỉ nhận 0.04% lượng carotenoids này(1).

Một nghiên cứu khác ở 46 người có làn da khô nhẹ đến trung bình cho thấy, những người nhận được 10mg lutein và 2mg zeaxanthin có màu da được cải thiện đáng kể, so với nhóm đối chứng. Hơn nữa, chúng cũng có khả năng bảo vệ các tế bào da của bạn khỏi lão hóa sớm và các khối u do UVB gây ra.

2.4. Lutein và Zeaxanthin bảo vệ sức khỏe mắt

Lutein và zeaxanthin là các carotenoid duy nhất tích tụ trong võng mạc, đặc biệt là vùng macula, nằm ở phía sau mắt. Hai loại carotenoit được tìm thấy với số lượng tập trung trong macula, chúng được gọi là các sắc tố ở điểm vàng. Chúng cũng hoạt động như một loại kem chống nắng tự nhiên bằng cách hấp thụ năng lượng ánh sáng dư thừa, bảo vệ mắt bạn khỏi ánh sáng xanh có hại.

Theo các báo cáo nghiên cứu lutein và zeaxanthin bảo vệ sức khỏe mắt:

• Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD): Tiêu thụ lutein và zeaxanthin có thể bảo vệ chống lại sự tiến triển của AMD đến mù lòa.
• Đục thủy tinh thể: Đục thủy tinh thể là bệnh lý lão hóa về mắt. Ăn thực phẩm giàu carotenoit có thể làm chậm quá trình hình thành của chúng.
• Bệnh võng mạc tiểu đường: Trong các nghiên cứu về bệnh tiểu đường ở động vật, việc bổ sung lutein và zeaxanthin đã được chứng minh là làm giảm các dấu hiệu oxidative stress gây hại cho mắt.
• Tổn thương mắt: Những con chuột bị bong mắt đã được tiêm lutein có tỷ lệ chết tế bào giảm hơn 54% so với nhóm đối chứng.
• Viêm màng bồ đào: Đây là tình trạng viêm ở lớp giữa của mắt. Lutein và zeaxanthin có thể giúp giảm quá trình viêm nhiễm.

⇒ Mời bạn tham khảo: 7+ Thực phẩm chức năng Blackmore bán chạy nhất

3. Các thực phẩm chứa Lutein và Zeaxanthin

3.1. Thực phẩm tự nhiên giàu Lutein và Zeaxanthinư

Rau củ quả là nguồn cung cấp lutein và zeaxanthin phong phú nhất trong các loại thực phẩm, bao gồm: Một số rau xanh thuộc họ cải như:

• Cải xoăn (1 chén) 23.8 mg.
• Rau bina (1 chén) 20.4 mg.
• Rau xanh Collard (1 chén) 14.6 mg.
• Rau củ cải xanh (1 chén) 12.2 mg.
• Ngô (1 chén) 2.2 mg.
• Bông cải xanh (1 chén) 1.6 mg.

Các loại bí mùa đông (chủ yếu phát triển vào thời gian này) như:

• Bí nghệ
• Bí ngô Nhật
• Bắp vàng
• Đậu xanh
• Xà lách rocket (arugula)
• Bí đỏ
• Rau khoai lang
• Cà rốt
• Măng tây
• Mù tạt xanh
• Rau dền
• Lá bồ công anh
• Lá củ cải
• Ngoài ra, lòng đỏ trứng cũng được đánh giá là thực phẩm chứa nhiều hai loại carotenoid này. Mặt khác, lutein có thể tìm thấy nhiều trong một số loại hoa quả như kiwi, nho đỏ và xanh, cam, xoài, táo đỏ, mơ khô và đu đủ.

3.2. Thực phẩm bổ sung Lutein và Zeaxanthin

Ngoài hấp thụ Lutein và Zeaxanthin này từ thực phẩm, bạn cũng có thể bổ sung chúng bằng các chế phẩm sinh học. Nhìn chung, cả hai hình thức đem lại hiệu quả tương đương nhau. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn khuyến khích bạn ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Mặc dù vậy, nếu bạn gặp khó khăn trong việc xây dựng chế độ dinh dưỡng vì nhiều lý do, ví dụ như công việc bận rộn, chất bổ sung có thể trở thành lựa chọn lý tưởng.

Tuy nhiên, bạn đừng quên đọc kỹ hàm lượng zeaxanthin và lutein thực tế trong sản phẩm và tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng trên bao bì. Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bạn vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ chất bổ sung nào.

Các chất chế phẩm bổ sung lutein và zeaxanthin phổ biến bao gồm:

• MacuHealth with LMZ3 (MacuHealth LLC)
• EyePromise Zeaxanthin (Zeavision)
• ICaps Eye Vitamin Lutein & Zeaxanthin Formula (Alcon)
• Macula Complete (Biosyntrx)
• MacularProtect Complete (ScienceBased Health)
• MaxiVision Ocular Formula (MedOp)
• OcuGuard Plus (TwinLab)
• Ocuvite (Bausch + Lomb)

Nguồn lutein trong chế phẩm bổ sung thường là cúc vạn thọ, trong khi đối với zeaxanthin thường là ớt đỏ. Nếu bạn chọn một chế phẩm bổ sung chứa lutein và zeaxanthin, hãy chắc chắn rằng đó là một sản phẩm chất lượng cao từ 1 nhãn hiệu có uy tín.

Hãy nhớ rằng chế phẩm bổ sung không thể thay thế một chế độ ăn uống lành mạnh. Ăn một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm nhiều trái cây và rau quả thường là cách tốt nhất để có được các chất dinh dưỡng quan trọng mà bạn cần.

Nếu bạn có mức sắc tố hoàng điểm thấp và nhạy cảm với ánh sáng, hãy hỏi chuyên gia chăm sóc mắt để sử dụng kính râm có mắt đổi màu (photochromic lenses). Những mắt kính này bảo vệ mắt bạn khỏi tia cực tím và ánh sáng có thể làm hỏng mô võng mạc và chúng tự động chuyển màu tối dưới ánh sáng mặt trời để giảm độ chói lóa.

Ngoài ra, hãy nhớ mỗi người khác nhau phản ứng khác nhau với các chất bổ sung nhất định, có thể có tác dụng ngoài ý muốn như phản ứng bất lợi với thuốc. Tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc bác sĩ mắt trước khi sử dụng thuốc bổ mắt hoặc thực phẩm chức năng khác.

⇒ Mời bạn tham khảo: Magie và lợi ích của Magie với sức khỏe

4. Cách sử dụng, hàm lượng Lutein và Zeaxanthin

Hiện tại không có chế độ ăn uống khuyến cáo cho lutein và zeaxanthin. Hơn nữa, liều lượng mà cơ thể cần có thể phụ thuộc vào mức độ căng thẳng oxi hóa. Ví dụ, người hút thuốc có thể cần nhiều lutein và zeaxanthin hơn, vì họ có xu hướng có lượng carotenoids thấp hơn so với người không hút thuốc.

Người ta ước tính rằng người Mỹ tiêu thụ trung bình 1 lần 3 mg lutein và zeaxanthin mỗi ngày. Tuy nhiên, bạn có thể cần nhiều hơn thế để giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD). Trên thực tế, 6 – 20 mg lutein trong chế độ ăn uống mỗi ngày nếu có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt.

Nghiên cứu từ nghiên cứu về bệnh mắt liên quan đến tuổi (AREDS2) cho thấy, 10 mg lutein và 2 mg zeaxanthin đã làm giảm đáng kể tiến triển của thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác. Tương tự như vậy, bổ sung 10 mg lutein và 2 mg zeaxanthin có thể cải thiện màu da tổng thể.

5. Sử dụng Lutein và Zeaxanthin có tác dụng phụ không?

Về mặt lý thuyết, hấp thụ quá nhiều carotenoid, bao gồm cả zeaxanthin hoặc lutein, có thể dẫn đến vấn đề carotenoderma. Tình trạng này còn gọi là thâm nhiễm carotene trong máu, khiến màu da chuyển vàng rõ rệt. Tuy nhiên, khác với triệu chứng vàng da do tăng bilirubin máu, tiêu thụ một lượng lớn carotenoid chỉ làm vàng da ở một số khu vực có nhiều tuyến mồ hôi như lòng bàn tay hoặc bàn chân.

Ngoài ra, hiện nay chưa có bằng chứng cụ thể về những mối nguy hại có thể xảy ra khi tiêu thụ nhiều lutein và zeaxanthin. Mặc dù vậy, để đảm bảo an toàn, trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nên cần có sự chỉ định của bác sĩ trước khi dùng chất bổ sung chứa hai loại hoạt chất trên.

Với những người Mẹ đang cho con bú là một trong những đối tượng nên cẩn thận với việc sử dụng chất bổ sung. Lutein và zeaxanthin đóng góp không nhỏ trong việc ngăn ngừa những vấn đề sức khỏe liên quan đến mắt và da. Theo nhiều chuyên gia, việc bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều hai loại hoạt chất chống oxy hóa này vào thực đơn dinh dưỡng hàng ngày có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.

⇒ Mời bạn tham khảo: Lợi ích bổ gan của Milk Thistle là gì?

Lutein và zeaxanthin đóng góp không nhỏ trong việc ngăn ngừa những vấn đề sức khỏe liên quan đến mắt và da và sức khỏe. Mong rằng qua bài viết này cùng WheyShop, các bạn đã có thêm kiến thức về Lutein và Zeaxanthin để có thêm lựa chọn bảo vệ mắt sáng khỏe. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi.